Leki modulujące CFTR w mukowiscydozie a cytrusy

Cytrusy, szczególnie grejpfruty, mogą wpływać na metabolizm niektórych leków, w tym modulatorów CFTR. Grejpfruty oraz gorzkie pomarańcze (inaczej. pomarańcza kwaśna, ang. bitter orange) zawierają substancje chemiczne zwane furanokumarynami, które mogą hamować działanie izoenzymu CYP3A4 w wątrobie i jelitach. CYP3A4 jest kluczowym enzymem odpowiedzialnym za metabolizm wielu leków, w tym modulatorów CFTR.

Zaburzenie działania CYP3A4 przez furanokumaryny może prowadzić do zwiększenia stężenia leków w organizmie. W rezultacie może wystąpić wzrost ryzyka wystąpienia działań niepożądanych lub toksycznych związanych z lekami.

Aby uniknąć tych interakcji, zaleca się, aby osoby przyjmujące leki przyczynowe w mukowiscydozie (modulatory CFTR) nie spożywały grejpfrutów, gorzkich pomarańczy oraz zmniejszyły spożycie innych cytrusów (słodkich pomarańczy, cytryn, limonek) podczas leczenia.

Furanokumaryny są związkami chemicznymi, które występują naturalnie w niektórych roślinach, szczególnie w owocach cytrusowych. Oto lista owoców i roślin, które mają wysokie stężenie furanokumaryn:

• Grejpfrut jest jednym z owoców o najwyższym stężeniu furanokumaryn, szczególnie bergamotyny i 6′,7′-dihydroksybergamotyny. Zarówno miąższ, jak i sok grejpfruta zawierają te związki.
• Pomelo, które jest większym i mniej kwaśnym krewnym grejpfruta, również zawiera dużo furanokumaryn.
• Limonki (limetki) zawierają furanokumaryny, chociaż w niższym stężeniu niż grejpfruty. Należy zachować ostrożność przy spożywaniu limonek, gdyż również mogą wpływać na metabolizm niektórych leków.
• Bergamotka to cytrus o silnym aromacie, który jest wykorzystywany do produkcji olejku eterycznego i w smakowaniu herbaty Earl Grey. Zawiera bardzo wysokie stężenie furanokumaryn, w tym bergamotynę.
• Cytryny i pomarańcze: Cytryny i pomarańcze również zawierają furanokumaryny, ale w niższym stężeniu niż w grejpfrutach, pomelo i bergamotkach.

Furanokumaryny występują również w innych roślinach, takich jak dzika marchew, szczaw, miłorząb japoński, figowiec i ruta. Jednak stężenie tych związków w tych roślinach jest zwykle znacznie niższe niż w owocach cytrusowych.

W przypadku przyjmowania leków, które mogą wchodzić w interakcje z furanokumarynami, warto omówić to z lekarzem lub farmaceutą. Mogą oni doradzić, które owoce i rośliny są bezpieczne do spożycia podczas leczenia i jak uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.

Bibliografia

1. Bailey, D. G., Dresser, G. K., & Arnold, J. M. (2013). Grapefruit-medication interactions: Forbidden fruit or avoidable consequences? CMAJ: Canadian Medical Association Journal, 185(4), 309-316. https://doi.org/10.1503/cmaj.120951
2. Guo, L. Q., & Yamazoe, Y. (2004). Inhibition of cytochrome P450 by furanocoumarins in grapefruit juice and herbal medicines. Acta Pharmacologica Sinica, 25(2), 129-136. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14769198/
3. Lilja, J. J., Kivistö, K. T., & Neuvonen, P. J. (1998). Duration of effect of grapefruit juice on the pharmacokinetics of the CYP3A4 substrate simvastatin. Clinical Pharmacology & Therapeutics, 64(5), 477-483. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11061578/
4. Bailey, D. G., Spence, J. D., Munoz, C., & Arnold, J. M. (1991). Interaction of citrus juices with felodipine and nifedipine. Lancet, 337(8736), 268-269. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1671113/
5. Dresser, G. K., Bailey, D. G., Leake, B. F., Schwarz, U. I., Dawson, P. A., Freeman, D. J., & Kim, R. B. (2002). Fruit juices inhibit organic anion transporting polypeptide-mediated drug uptake to decrease the oral availability of fexofenadine. Clinical Pharmacology & Therapeutics, 71(1), 11-20. https://doi.org/10.1067/mcp.2002.121152
6. Girennavar, B., Jayaprakasha, G. K., & Patil, B. S. (2007). Potent inhibition of human cytochrome P450 3A4, 2D6, and 2C9 isoenzymes by grapefruit juice and its furocoumarins. Journal of Food Science, 72(8), C417-C421. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17995595/
7. Paine, M. F., Widmer, W. W., Hart, H. L., Pusek, S. N., Beavers, K. L., Criss, A. B., … & Watkins, P. B. (2006). A furanocoumarin-free grapefruit juice establishes furanocoumarins as the mediators of the grapefruit juice-felodipine interaction. The American Journal of Clinical Nutrition, 83(5), 1097-1105. https://doi.org/10.1093/ajcn/83.5.1097
8. Dugrand-Judek, A., Olry, A., Hehn, A., Costantino, G., Ollitrault, P., Froelicher, Y., & Bourgaud, F. (2015). The distribution of coumarins and furanocoumarins in Citrus species closely matches Citrus phylogeny and reflects the organization of biosynthetic pathways. PLoS One, 10(11), e0142757. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0142757