Port naczyniowy u osób z mukowiscydozą

Port naczyniowy u osób z mukowiscydozą
0
port naczyniowy w mukowiscydozie_1
Port naczyniowy z cewnikiem (przykładowy model)

Port naczyniowy jest małym urządzeniem medycznym “zainstalowanym” pod skórą. Cewnik łączy port do żyły. Pod skórą port ma elastyczną przegrodę, przez którą można wstrzykiwać leki, zwykle z mniejszym dyskomfortem dla pacjenta niż bardziej typowe wkłucie żylne.

Porty są używane głównie w leczeniu pacjentów z problemami hematologicznymi i onkologicznymi. Na świecie i w Polsce używane są też u pacjentów z mukowiscydozą, u których występują liczne zaostrzenia i hospitalizacje.

Jak działa port naczyniowy?

Port składa się z małego zbiornika, który ma silikonową przegrodę do wprowadzania igły. Do zbiornika przymocowany  jest cewnik. Urządzenie jest chirurgicznie umieszczone pod skórą w górnej części klatki piersiowej lub ramieniu i pojawia się jako guz pod skórą. Nie wymaga specjalnej konserwacji i jest całkowicie wewnętrzny, więc pływanie i kąpanie nie stanowią problemu.

port naczyniowy w mukowiscydozie_1
Schemat budowy portu naczyniowego

Cewnik umiejscowiony jest w żyle (zazwyczaj w żyle szyjnej wewnętrznej lub żyle podobojczykowej). Takie umiejscowienie umożliwia szybkie i skuteczne rozprowadzanie podawanych preparatów, antybiotyków.

Przegroda wykonana jest ze specjalnego samouszczelniającego się silikonu i może zostać przekłuta setki razy, zanim znacznie osłabnie. Aby zastosować leczenie lub pobrać krew, pracownik służby zdrowia najpierw lokalizuje port i dezynfekuje obszar wkłucia, a następnie “wpina się” do portu poprzez nakłucie igłą tzw. szlifem Hubera. Ze względu na swoją konstrukcję istnieje bardzo niskie ryzyko infekcji.

Jak zakłada się port naczyniowy?

Proces implantacji wykonuje się zwykle w znieczuleniu miejscowym, a u dzieci w znieczuleniu ogólnym. Zabieg trwa około 40 minut.

Pacjenci często odczuwają dyskomfort po zabiegu w miejscu wprowadzenia.

port naczyniowy w mukowiscydozie zakładanie (zabieg)
Zabieg założenia portu naczyniowego

Czy port wymaga konserwacji, dodatkowych czynności podczas okresu użytkowania?

Port powinien być przepłukany po każdorazowym użyciu roztworem soli fizjologicznej z dodatkiem heparyny, cytrynianu lub mieszaniny tych substancji ze środkami o działaniu antyseptycznym. Jeżeli port nie jest regularnie używany zaleca się jego okresowe przepłukanie, zwykle co 4 tygodnie płucze się go roztworem heparyny lub cytrynianu.

Jaki jest okres użytkowania (trwałość) portu naczyniowego?

port naczyniowy w mukowiscydozie_1
Port naczyniowy widoczny na zdjęciu rentgenowskim.

W zależności od modelu, żywotność portu waha się w granicach 1000-2000 wkłuć, co w przeliczeniu daje okres kilku lat.

Jakie są wady i ewentualne skutki uboczne stosowania portu naczyniowego?

  • Wzrost dziecka powoduje przesuwanie się cewnika (przy dużym przesunięciu może być potrzebny zabieg umiejscowienia nowego cewnika).
  • Bardzo rzadko może wystąpić infekcja wokół portu. Może to wymagać leczenia antybiotykami lub usunięcia urządzenia.
  • Może wystąpić usterka techniczna urządzenia, ale taka sytuacja należy do rzadkości. W przypadku usterki należy wymienić port naczyniowy na nowy.
  • Tworzenie się zakrzepu w cewniku może nieodwracalnie zablokować urządzenie, dlatego regularnie port musi być przepłukiwany. W przypadku powstania zakrzepicy stosuje się heparynę drobnocząsteczkową w postaci iniekcji podskórnych.

Port naczyniowy u chorego na mukowiscydozę?

Igła do portu naczyniowego z wężykiem
Igła do portu naczyniowego z wężykiem i zaciskiem

W przypadku licznych hospitalizacji bardzo sensownym rozwiązaniem dla chorych na mukowiscydozę wydaje się port naczyniowy. Częste i długotrwałe wstrzyknięcia leków uszkadzają naczynia żylne u chorych na mukowiscydozę. Port naczyniowy oszczędza stresu związanego z wkłuciami, nieprzyjemnych skutków ubocznych takich wkłuć i jest dużym ułatwieniem dla personelu medycznego. Takie rozwiązanie jest stosowane na całym świecie u chorych na mukowiscydozę, zwłaszcza w USA, gdzie chorych na mukowiscydozę jest najwięcej.

Kiedy warto rozważyć założenie portu naczyniowego u chorego na mukowiscydozę?

Jest kilka powodów, dla których warto rozważyć założenie portu naczyniowego u chorego na mukowiscydozę:

  • liczne zaostrzenia i wynikające z tego hospitalizacje,
  • liczne “przeleczenia” dożylne (przynajmniej 3 rocznie),
  • problemy z wkłuciami,
  • problemy z wenflonami.

 

Fot. 1 Port naczyniowy z witymi w membranę igłami. Autor Nils Wommelsdorf (na lic. CC BY 2.0)
Fot. 2. Port naczyniowy z cewnikiem
Fot. 3 Schemat budowy portu naczyniowego. Opracowanie Cancer Research UK oraz Oddech Życia (na licencji CC-BY-SA-4.0)
Fot. 4 Zakładanie portu naczyniowego, zabieg. Autor Gucci77 (na licencji  CCA 3.0)
Fot. 5 Port naczyniowy widoczny na zdjęciu rentgenowskim. Autor Pixman (na licencji:  CCA 3.0)
Fot. 6 Igła do portu naczyniowego z wężykiem i zaciskiem. Autor Fraugreta  (na licencji  CCA 3.0)

 

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.