Aerobika – urządzenie oscylacyjne z dodatnim ciśnieniem wydechowym (O-PEP)

Aerobika – to jeden z wielu aparatów zaliczanych do szerokiej grupy urządzeń oscylacyjnych z dodatnim ciśnieniem wydechowym  (w skrócie O-PEP ang. oscillating positive expiratory pressure), służący do oczyszczania drzewa oskrzelowego z zalegającej wydzieliny u szerokiej grupy pacjentów pulmonologicznych.

Aparat wykorzystuje unikalne mechanizmy wytwarzające drgania przepływu powietrza w trakcie fazy wydechu. Oscylacyjne urządzenie generuje powtarzające się wibracje, które poprzez strumień słupa powietrza w trakcie wydechu przenoszony jest na ściany oskrzeli, powodując defragmentację, oderwanie się czopów śluzowych. Drugi mechanizm wykorzystywany w urządzeniu to opór. Wykonując wydech z dodatnim ciśnieniem powietrze, które znajduje się w ponownie otwartych drogach oddechowych może być wykorzystane do: mobilizacji i transportu wydzieliny z obwodowych oskrzeli w kierunku centralnych, gdzie nastąpi ewakuacja wydzieliny za pomocą kaszlu. Aerobika jest wykorzystywana już u pacjentów 4 letnich, ale podstawowym kryterium doboru jest współpraca od strony pacjenta i wskazanie do wdrożenia urządzenia.

Aerobika w trakcie wydechu zapewnia spójną amplitudę częstotliwości (10Hz – 12Hz) w różnych ustawieniach oporu, dodatkowo częstotliwość drgań uwarunkowana jest od natężenia przepływu wydechowego. Cechy zrównoważonego wydechu w trakcie fizjoterapii to przede wszystkim: możliwie szybki, a zarazem wydłużony manewr. Szczególnie u pacjentów pediatrycznych odczuwalne są palpacyjnie wibracje ściany klatki piersiowej, które mogą sugerować poprawność wykonanego wydechu. Urządzenie można ustawić w 5 wariantach, aczkolwiek w praktyce najczęściej wybierane są 3: maksymalny opór gdzie 5 oznaczony jest  +, średni 3 i najmniejszy 1 oznaczony jako –. Urządzenie może być stosowane w różnych pozycjach drenażowych. Przykładowe pozycje na załączonych zdjęciach. Zarówno dobór zastawki oporowej jak i pozycja powinny zostać dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta przez fizjoterapeutę oddechowego i są zależne od: wieku pacjenta, stanu funkcjonalnego, a także celu terapeutycznego.

Dla jakiej grupy pacjentów jest Aerobika? Wykorzystywana dla osób gdzie problemem jest zalegająca wydzielina w obwodowych oskrzelach, najczęściej w chorobach przewlekłych, takich jak: mukowiscydoza, pierwotna dyskineza rzęsek, rozstrzenia oskrzeli, POCHP,  astma oskrzelowa.

Nie zaleca się stosowania urządzania:

• w trakcie odmy opłucnowej – przeciwskazanie bezwzględne,
• w rozedmie pęcherzykowej i krwiopluciu – do rozważenia po konsultacji w zespole medycznym.

Praktyczne wskazówki:

• spokojny wdech nosem,
• nie należy wykonywać zbyt intensywnego wydechu (siłowego), szczególnie na początku, warto skorzystać z manometru (ciśnienie prawidłowe 5-20cmH2O),
• wydech wydłużony,
• policzki w trakcie wydechu nie powinny drgać,

Aerobika, a inhalacja: Aerobika może być stosowana w połączeniu z nebulizatorem aktywowanym wdechem AeroEclipse XL BAN. O połączeniu dwóch zabiegów jednocześnie powinien zdecydować fizjoterapeuta oddechowy uwzględniając zasadność zastosowanego połączenia zabiegów. Z praktycznego punktu widzenia inhalacje w połączeniu z oscylacjami wykonujemy głównie w przypadku soli hipertonicznej, która działa w krótkim czasie od rozpoczęcia nebulizacji.

Warto pamiętać o higienie sprzętu, który należy dezynfekować w warunkach domowych po każdym zakończonym zabiegu zgodnie z zaleceniami producenta. Aerobika to sprzęt, który ulega zużyciu, tak jak każdy i przestaje pełnić swoje zadanie. Dlatego należy na to zwrócić uwagę, w momencie gdy pacjent ma poczucie mniejszego oporu, czy mniejszej częstotliwości. Zużycie sprzętu jest zależne od intensywności stosowania i sposobów dezynfekcji.

fot. Liliana (zdj. za zgodą rodziców)