Pałeczkowatość palców, inaczej palce Hipokratesa lub pałeczki dobosza to objaw chorobowy występujący m.in. u części chorych z mukowiscydozą, polegający na zwiotczeniu łożysk paznokci i pogrubieniu dystalnych paliczków. Pałeczkowatość wiąże się z występowaniem tzw. paznokci zegarkowych (nazwanych tak z powodu wypukłości i zaokrąglonego kształtu przypominającego szkło chroniące tarczę zegarka).
Bezpośrednią przyczyną palców pałeczkowatych w mukowiscydozie jest niedotlenienie peryferyjnych części ciała (w tym paliczków) w wyniku obniżenia sprawności oddechowych płuc.
Wyróżniamy 5 etapów powstawania pałeczkowatości palców:
– Brak widocznej pałeczkowatości. Występuje tylko zmiękczenie łożyska paznokcia. Brak widocznych zmian paznokci.
– Łagodna pałeczkowatość. Utrata normalnego kąta <165 ° (kąt Lovibonda). Pałeczkowatość nie jest oczywista na pierwszy rzut oka.
– Umiarkowana pałeczkowatość. Zwiększona wypukłość fałdu paznokcia. Pałeczkowatość jest widoczna na pierwszy rzut oka.
– Faza “zgrubienia” paliczków
– Wtórna osteoartropatia przerostowa. Ostatnia faza, w której dochodzi do największych, widocznych zmian.