Badacze z Polski, w tym między innymi dr n. med. Monika Marko, dr n. med. Magdalena Klimczak, prof. Andrzej Emeryk, przeprowadzili obszerne badanie mające na celu ocenę efektywności edukacji medycznej dotyczącej poprawnej obsługi inhalatorów stosowanych u pacjentów chorujących na astmę. Badania przeprowadzono na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi, w Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Łodzi oraz na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Frontiers in Pharmacology.
Celem badania było przeszkolenie personelu medycznego, zwłaszcza pielęgniarek, które następnie edukowały pacjentów astmatycznych. Analizie poddano pięć typów inhalatorów: Ellipta, Diskus, Cyclohaler, inhalator ciśnieniowy z dozownikiem (pMDI) oraz Turbuhaler. Pacjenci zostali podzieleni na grupy według typu stosowanego inhalatora.
Pierwszy etap badania obejmował ocenę umiejętności pacjentów przed edukacją, drugi – zaraz po niej, a trzeci – w trakcie kolejnej wizyty kontrolnej. Edukacja prowadzona była metodą werbalną połączoną z fizyczną demonstracją („teach-back”). Dane były zbierane za pomocą kwestionariusza stworzonego specjalnie na potrzeby badania, który oceniał liczbę popełnianych błędów krytycznych (mających wpływ na skuteczność terapii) oraz błędów mniej istotnych.
Wyniki wykazały, że przed edukacją pacjenci najczęściej popełniali błędy związane z niepotrzebnym potrząsaniem inhalatorów (Ellipta, Diskus, Cyclohaler, Turbuhaler) lub niepoprawnym wydechem przy użyciu inhalatora ciśnieniowego (pMDI). Po przeprowadzeniu sesji edukacyjnych zauważono znaczną poprawę umiejętności pacjentów. Na drugiej wizycie kontrolnej technika inhalacji była oceniana jako prawidłowa u zdecydowanej większości uczestników, niezależnie od rodzaju inhalatora.
Największą trudność przed edukacją pacjentom sprawiał inhalator Ellipta, zaś najłatwiejszy w użyciu okazał się Cyclohaler. Edukacja znacząco zredukowała liczbę błędów krytycznych i mniej istotnych, prowadząc do niemal identycznych rezultatów poprawnej obsługi wszystkich typów inhalatorów. Wnioski wskazują, że odpowiednia edukacja personelu pielęgniarskiego ma kluczowe znaczenie w efektywności terapii inhalacyjnej, co potwierdza konieczność regularnego szkolenia medycznego personelu oraz pacjentów.
Badanie, choć przeprowadzone na stosunkowo niewielkiej liczbie pacjentów (89 osób), pokazało wysoką skuteczność zastosowanej metody edukacji. Podkreślono także rolę regularnego powtarzania szkoleń oraz konieczność ich dopasowania do specyficznych potrzeb pacjentów.
Autorzy zaznaczają potrzebę dalszych badań w zakresie długoterminowego wpływu edukacji oraz monitorowania umiejętności obsługi inhalatorów przez pacjentów astmatycznych.
Źródło: Frontiers in Pharmacology
DOI: 10.3389/fphar.2025.1538283
