Jaka pomoc z PFRON w 2025 roku? Szczegóły programu Aktywny samorząd

Program „Aktywny samorząd” stanowi jeden z kluczowych elementów wsparcia osób z niepełnosprawnością w Polsce. W 2025 roku kontynuowane będą znane formy pomocy, przy jednoczesnym zwiększeniu środków finansowych oraz optymalizacji procesu składania wniosków.

Cel i założenia programu

Program „Aktywny samorząd” jest skoncentrowany na wspieraniu osób z niepełnosprawnością w rozwoju osobistym, społecznym i zawodowym. Podejmowane działania mają na celu niwelowanie barier ograniczających aktywność życiową i zawodową uczestników projektu, w szczególności w obszarach mobilności, dostępu do informacji i komunikacji, a także w zakresie zdobywania i utrzymywania kwalifikacji zawodowych. W 2025 roku przyjęto główną zasadę kontynuacji dotychczasowych form wsparcia, wzbogacając je o 5-procentową waloryzację maksymalnych kwot dofinansowania w wybranych zadaniach. Ponadto po raz kolejny zaplanowano wyższy budżet przeznaczony dla beneficjentów, który w 2025 roku wyniesie aż 275,8 mln zł.

Zwiększone środki na rok 2025

Wzrost budżetu na cele programu „Aktywny samorząd” stanowi jedną z kluczowych zmian, mających ułatwić osobom z niepełnosprawnościami realizację wyznaczonych celów życiowych i zawodowych. Warto podkreślić, że w 2024 roku, po dodatkowym zwiększeniu, całkowity budżet programu wynosił 265,8 mln zł. Na 2025 rok zaplanowano środki o 10 mln zł wyższe, co pozwoli na udzielenie dofinansowania większej liczbie zainteresowanych osób oraz na zintensyfikowanie pomocy dla już zarejestrowanych wnioskodawców.

rejestracja wniosków i System Obsługi Wsparcia (SOW)

Cechą charakterystyczną obecnej realizacji programu jest dążenie do maksymalnego uproszczenia i usprawnienia procesu składania wniosków. W tym celu opracowano i rozwijano System Obsługi Wsparcia (SOW), który umożliwia rejestrację wniosków o dofinansowanie za pośrednictwem Internetu. Osoby z niepełnosprawnościami zyskują przez to komfort załatwiania wszelkich formalności bez konieczności wychodzenia z domu, co niweluje bariery architektoniczne czy transportowe.

W ramach SOW można skorzystać z:
• Kreatora ułatwiającego aplikowanie o środki.
• Infolinii, na której udzielane są porady.
• Wsparcia mobilnych asystentów osoby niepełnosprawnej.
• Pomocy pracowników PFRON w wybranych punktach informacyjnych.
• Wbudowanych wzorów i formularzy do złożenia wniosku, zawarcia umowy oraz rozliczenia dofinansowania.

Formy wsparcia w module I

Program przewiduje w module I pięć obszarów wsparcia (A–E), które odpowiadają konkretnym potrzebom osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. W 2025 roku kontynuowane będą następujące zadania:

Obszar A – likwidacja bariery transportowej
• Zadanie 1 – pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do samochodu.
• Zadanie 2 – pomoc w uzyskaniu prawa jazdy (dla osób z dysfunkcją narządu ruchu).
• Zadanie 3 – pomoc w uzyskaniu prawa jazdy (dla osób z dysfunkcją narządu słuchu).
• Zadanie 4 – pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do samochodu (dla osób z dysfunkcją narządu słuchu).

Obszar B – likwidacja barier w dostępie do społeczeństwa informacyjnego
• Zadanie 1 – pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub oprogramowania (dla osób z dysfunkcją narządu wzroku lub obu rąk).
• Zadanie 2 – dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi sprzętu.
• Zadanie 3 – pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub oprogramowania (dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją wzroku).
• Zadanie 4 – pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego i oprogramowania dla osób z dysfunkcją narządu słuchu i trudnościami w komunikowaniu się za pomocą mowy.
• Zadanie 5 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej sprzętu (np. naprawa).

Obszar C – likwidacja barier w poruszaniu się
• Zadanie 1 – pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym.
• Zadanie 2 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka elektrycznego.
• Zadanie 3 – pomoc w zakupie protezy kończyny (co najmniej III poziom jakości).
• Zadanie 4 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej protezy (co najmniej III poziom jakości).
• Zadanie 5 – pomoc w zakupie skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka ręcznego.

Obszar D – opieka dla osoby zależnej
Wsparcie osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które pełnią funkcję przedstawiciela ustawowego albo opiekuna prawnego dziecka pozostającego w żłobku, przedszkolu lub innym ośrodku sprawującym opiekę.

Obszar E – kontynuacja rehabilitacji w formie wentylacji domowej
Adresowana do osób ze stopniem niepełnosprawności (lub orzeczeniem o niepełnosprawności do 16. roku życia), będących pod opieką ośrodka domowego leczenia tlenem lub ośrodka wentylacji domowej.

Terminy składania wniosków w module I
Zasadniczo wnioski o dofinansowanie w zadaniach modułu I (Obszary: A–D) należy składać od 1 marca do 31 sierpnia 2025 roku. Wyjątek dotyczy Obszaru E (dofinansowanie kosztów energii elektrycznej związanej m.in. z respiratorami i koncentratorami tlenu), gdzie nabór wniosków trwa od 2 stycznia do 31 grudnia 2025 roku. Wypłaty dodatku w tym obszarze rozpoczną się po drugim kwartale roku, ze względu na konieczność rozliczenia środków przeznaczonych na wnioski z 2024 roku.

Preferencje i kryteria oceny wniosków
Wnioski w module I podlegają ocenie formalnej i merytorycznej. Osoby, które zyskają opinię eksperta (np. eksperta PFRON w Obszarze C), posiadają znaczny stopień niepełnosprawności, są zatrudnione, korzystają z podpisu elektronicznego lub Profilu Zaufanego, złożą wniosek w pierwszym półroczu bądź zostały poszkodowane w wyniku żywiołu, otrzymują dodatkowe punkty preferencyjne (łącznie można uzyskać maksymalnie 100 punktów). Dla przyjęcia wniosku do realizacji wystarczy uzyskanie 10 punktów.

Moduł II – pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym

Moduł II „Aktywnego samorządu” skupia się na dofinansowaniu kosztów kształcenia na poziomie wyższym. Adresowany jest do osób ze stopniem niepełnosprawności, które uczą się w szkołach policealnych, kolegiach, na uczelniach wyższych (studia I i II stopnia, jednolite magisterskie, podyplomowe, doktoranckie) lub prowadzą przewód doktorski poza studiami doktoranckimi. Wnioski w module II będzie można składać w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW) od 1 marca 2025 roku.
Istotną informacją jest rozróżnienie terminów na dwa okresy rozliczeniowe:
• Do 31 marca 2025 roku – dla wniosków dotyczących roku akademickiego 2024/2025.
• Do 10 października 2025 roku – dla wniosków dotyczących roku akademickiego 2025/2026.

Wysokość dofinansowania w module II

Osobom pobierającym naukę na poziomie policealnym lub w kolegiach przysługuje dodatek na pokrycie kosztów kształcenia do 1.155 zł na semestr, zaś studentom i doktorantom do 1.733 zł. Dodatek może być zwiększany w określonych sytuacjach (np. studiowanie w trybie przyspieszonym, posiadanie Karty Dużej Rodziny, ponoszenie kosztów z tytułu pobierania nauki poza miejscem zamieszkania, korzystanie z usług tłumacza języka migowego czy posiadanie podpisu elektronicznego).

Odrębną kategorię stanowi opłata za czesne, gdzie możliwe jest pokrycie kosztów do 4.620 zł lub nawet więcej (w zależności od wysokości dochodu w gospodarstwie domowym i liczby kierunków studiów). Wnioskodawcy zatrudnieni są zobowiązani do pokrycia przynajmniej 10% kosztów czesnego na pierwszym kierunku i 60% na kolejnych. Z opłat własnych mogą zostać zwolnione osoby z najniższymi dochodami (poniżej 764 zł na osobę w gospodarstwie domowym).
Kwota dodatku na pokrycie kosztów kształcenia ma charakter progresywny i uzależniona jest od postępów w nauce. Zgodnie z założeniami programu, wyższy rok studiów to możliwość otrzymania wyższego procentu dodatku, nawet do 100% wartości wyliczenia (począwszy od trzeciego roku edukacji w danej formie).

Harmonogram realizacji programu „Aktywny samorząd”

• 2 stycznia 2025 – start naboru wniosków w SOW w ramach Obszaru E.
• Do 28 lutego 2025 – termin złożenia przez samorząd powiatowy wniosku o przyznanie środków finansowych na realizację programu.
• 1 marca 2025 – otwarcie naboru wniosków w module II (koszty nauki) oraz w module I (obszary A–D).
• Do 31 marca 2025 – termin przyjmowania wniosków w module II dotyczących roku akademickiego 2024/2025.
• Do 29 kwietnia 2025 – aneksowanie umów między Realizatorem programu a PFRON.
• Do 31 maja 2025 – wypłata dofinansowania czesnego w module II (dotyczy wniosków złożonych do 31 marca).
• Do 31 sierpnia 2025 – termin przyjmowania wniosków w module I (A–D).
• Do 10 października 2025 – termin przyjmowania wniosków w module II dotyczących roku akademickiego 2025/2026.
• Do 15 grudnia 2025 – termin dodatkowego zapotrzebowania na środki.
• 31 grudnia 2025 – zakończenie możliwości przyjmowania wniosków w Obszarze E oraz decyzji o przywróceniu terminu na złożenie wniosku.

Więcej informacji: PFRON