W przypadku dzieci z przewlekłymi chorobami pulmonologicznymi, takimi jak mukowiscydoza, terapia nebulizacyjna jest niezwykle ważna, często stosowana codziennie, nawet kilka razy dziennie. Tradycyjnie, u najmniejszych dzieci nebulizacja jest wykonywana z użyciem maski, jednak w miarę możliwości zaleca się stosowanie ustnika jako bardziej efektywnej metody nebulizacji leków. W tym artykule nie będziemy przybliżać zalet stosowania ustnika, ale w razie pytań i wątpliwości odsyłamy do innego naszego poradnika: “Ustnik czy maska w nebulizacji i ćwiczeniach z urządzeniami typu PEP, OPEP?”.
W tym artykule zaproponujemy praktyczne ćwiczenia i zabawy edukacyjne, które pomogą Twojemu dziecku opanować technikę używania ustnika w przypadku nebulizacji. Opiszemy także wykorzystanie flow-balli i klipsów na nos w ramach programu pomocowego dla podopiecznych Fundacji Oddech Życia. Więcej o programie pomocowym tutaj.
Trudności
Nebulizacja z ustnikiem może być trudna do zaakceptowania przez niektóre dzieci, zwłaszcza te przewlekle chore na mukowiscydozę lub inne choroby pulmonologiczne.
Stosowanie ustnika może być stresujące dla dziecka z kilku powodów:
- Strach przed nieznanym: Dzieci mogą obawiać się nowego doświadczenia, zwłaszcza jeśli nie są pewne, jak będzie wyglądało oddychanie przez ustnik. Starsze dzieci, bardziej świadome mogą się również martwić, że nie będą w stanie prawidłowo używać ustnika.
- Zmiana rutyny: Dzieci z przewlekłymi chorobami, takimi jak mukowiscydoza, często mają ustaloną rutynę leczenia, do której są przyzwyczajone. Przejście z maski na ustnik może oznaczać w ich mniemaniu znaczną zmianę w codziennym życiu, co może wywołać niepokój i opór.
- Dyskomfort fizyczny: Stosowanie ustnika wymaga od dziecka oddychania przez usta, co może być początkowo niekomfortowe i nieprzyjemne, szczególnie jeśli dziecko jest przyzwyczajone do oddychania przez nos podczas nebulizacji z maską. Ilość leku podawanego przez ustnik oraz ciśnienie może być znacznie większe niż przy nebulizacji z maską.
- Trudność w kontroli oddechu: Przejście na nebulizację z ustnikiem wymaga od dziecka większej kontroli nad oddechem. To może być wyzwanie, szczególnie dla młodszych dzieci, które mogą mieć trudności z utrzymaniem równomiernego i spokojnego oddechu. Nebulizacja przez maskę jest dla dziecka prostsza i bardziej bierna, w porównaniu do nebulizacji przez ustnik.
- Konieczność większego zaangażowania: Korzystanie z ustnika może wymagać od dziecka większego skupienia i zaangażowania podczas zabiegu, co może być męczące i stresujące dla dziecka.
Dlatego ważne jest, aby pomóc dziecku przyzwyczaić do nowej metody nebulizacji i zachęcić do regularnego stosowania nebulizatora z ustnikiem.
Przygotowanie do przejścia na ustnik
Przejście na nebulizację za pomocą ustnika wymaga czasu i cierpliwości. Zaczynaj od rozmów z dzieckiem o tym, czego można się spodziewać. Pokaż mu ustnik i pozwól mu się z nim zapoznać. Możesz przez kilka dni trzymać w widocznym miejscu zmontowany nebulizator z ustnikiem, ale nie używać go w tym czasie, oswajając dziecko z widokiem.
Ćwiczenia i zabawy edukacyjne
Poniżej przedstawiamy kilka ćwiczeń i gier, które mogą pomóc Twojemu dziecku nauczyć się prawidłowego korzystania z ustnika:
- “Zabawa z misiami w nebulizację”: Poćwicz z dzieckiem naśladowanie nebulizacji na misiach. Używaj ustnika i pozwól mu udawać, że wykonuje zabieg. To pomoże mu oswoić się z nowym urządzeniem i zrozumieć, jak powinno to wyglądać. W trakcie zabawy możesz włączyć inhalator (sprężarkę) i robić nebulizację “na sucho” lub z czystą wodą (najlepiej przegotowaną, ale nie gorącą).
![]()
Flow ball: Wykorzystaj urządzenie typu flow-ball zakupione w sklepie medycznym lub otrzymane bezpłatnie od Fundacji Oddech Życia do nauczenia dziecka kontrolowania oddechu. Flow-ball, nazywany po polsku dmuchajką, to bardzo proste urządzenie przeznaczone do ćwiczeń oddechowych składające się z lekkiego korpusu z jednej strony zakończonego ustnikiem, z drugiej koszyczkiem oraz styropianowej piłeczki. Flow-ball pozwala dziecku oswoić się w formie zabawy z treningiem oraz pokonać opór w stosowaniu ustnika w urządzeniach do nebulizacji i fizjoterapii oddechowej. Więcej o flow-ballach i stosowaniu ich w ramach fizjoterapii oddechowej u małych pacjentów pulmonologicznych w artykule: Czym jest urządzenie typu Flow-ball?
Stosowanie klipsa na nos w trakcie nebulizacji z ustnikiem
Klips na nos stosowany jest w niektórych technikach fizjoterapii oddechowej, drenażu oskrzelowego i nebulizacji, aby poprawić skuteczność tych terapii.
Nauczenie dziecka korzystania z klipsa na nos podczas nebulizacji z ustnikiem może początkowo stanowić wyzwanie, ale z odpowiednim podejściem i cierpliwością staje się całkiem możliwe. Oto kilka praktycznych porad, które mogą okazać się pomocne:
- Wprowadź klips powoli: Na początku skup się na nauczeniu dziecka, jak korzystać z ustnika. Dopiero gdy dziecko poczuje się komfortowo z tą częścią procesu, zacznij wprowadzać klips na nos. Nagłe wprowadzenie zbyt wielu nowości naraz może być stresujące dla dziecka.
- Wyjaśnij cel klipsa: Zanim nałożysz klips na nos dziecka, wyjaśnij mu, do czego służy. Możesz powiedzieć, że klips pomaga lekom dotrzeć tam, gdzie są najbardziej potrzebne, czyli do płuc.
- Pokaz, jak to działa: Przed nałożeniem klipsa na nos dziecka, pokaż mu, jak to działa na sobie. Pokaż, że to nie jest bolesne i że można normalnie oddychać przez usta.
- Zrób to zabawą: Dzieci uczą się najlepiej przez zabawę. Możesz na przykład udawać, że klips na nos to “kluczyk” zamykający drzwi do nosa, który pomaga lekom dostać się do innych “drzwi” w ustach. Możesz też pozwolić dziecku nałożyć klips na pluszowego misia przed nałożeniem go na siebie.
- Bądź cierpliwy i wspierający: Początkowo dziecko może odczuwać dyskomfort lub niechęć do noszenia klipsa. Bądź cierpliwy i wyrozumiały. Daj mu znać, że jest odważne i dobrze sobie radzi.
- Nagradzaj postępy: Każdy mały krok w kierunku komfortowego korzystania z klipsa jest powodem do świętowania. Możesz nagrodzić dziecko pozytywnym komentarzem, uściskiem lub małą nagrodą.
Pamiętaj, że każde dziecko jest inne i tempo adaptacji może się różnić. Kluczowe jest to, aby proces przejścia był prowadzony spokojnie i cierpliwie, z zachowaniem pozytywnego nastawienia.
Klipsy na nos są różne, wykonane z różnych materiałów, o różnym komforcie noszenia i sile nacisku na nos. Część dzieci może nie tolerować niektórych klipsów. Warto w takiej sytuacji wypróbować inne klipsy, inne modele. Więcej o klipsach w naszym poradniku: “Klips na nos w terapii oddechowej: Dlaczego jest stosowany?”.
