Skuteczna eradykacja Pseudomonas aeruginosa u chorego na mukowiscydozę za pomocą delafloksacyny i nebulizowanej tobramycyny
– studium przypadku z Blackpool
Wprowadzenie leczenia eradykacyjnego po pierwszej izolacji Pseudomonas aeruginosa (PA) w drogach oddechowych chorych na mukowiscydozę (CF) jest kluczowym elementem postępowania terapeutycznego, mającego na celu uniknięcie przewlekłej infekcji i związanych z nią powikłań. Pomimo dostępności wielu schematów terapeutycznych, żaden z nich nie wykazuje wyższej skuteczności w porównaniu z innymi. W praktyce klinicznej najczęściej stosowane są kombinacje antybiotyków wziewnych, takich jak kolistymetat sodu lub tobramycyna, oraz doustnej ciprofloksacyny. Opublikowane niedawno studium przypadku przez zespół z Blackpool Teaching Hospitals NHS Foundation Trust (UK) opisuje skuteczne zastosowanie delafloksacyny, fluorochinolonu IV generacji, w połączeniu z nebulizowaną tobramycyną, w celu eradykacji PA opornej na ciprofloksacynę po niepowodzeniu leczenia pierwszoliniowego.
Badanie zostało przeprowadzone przez zespół w składzie: dr Michael Kevin Dooney, dr Tarek Saba, Natasha Pickering, dr Mohamed Etumi. Wszyscy autorzy są związani z Blackpool Adult Cystic Fibrosis Service, działającym przy Blackpool Victoria Hospital w Wielkiej Brytanii. Praca została opublikowana 22 lipca 2025 roku w czasopiśmie naukowym Respiratory Medicine Case Reports.
Eradykacja P. aeruginosa po pierwszej izolacji w plwocinie jest standardem w leczeniu CF i ma na celu zapobieżenie przewlekłemu zakażeniu, które znacząco skraca życie pacjentów. Najczęściej stosuje się wziewne antybiotyki w połączeniu z doustną ciprofloksacyną. Delafloksacyna wykazuje jednak lepszą aktywność in vitro wobec P. aeruginosa w porównaniu do ciprofloksacyny, szczególnie w środowisku o niskim pH, charakterystycznym dla dróg oddechowych pacjentów z CF. W odróżnieniu od innych fluorochinolonów, delafloksacyna posiada właściwości umożliwiające skuteczne przenikanie przez błonę komórkową bakterii w środowisku kwaśnym, co czyni ją potencjalnie skuteczniejszym lekiem w mukowiscydozie.
Opis przypadku
Pacjentem był 24-letni chory na CF z mutacjami F508del/621+1G>T, leczony od 2020 roku preparatem Kaftrio/Kalydeco. W przeszłości stwierdzano u niego cukrzycę związaną z CF, chorobę wątroby, niewydolność trzustki i polipy nosa. Pierwsza izolacja PA miała miejsce w 2017 roku i zakończyła się sukcesem terapeutycznym po zastosowaniu wziewnego kolistymetatu i doustnej ciprofloksacyny.
W 2023 roku podczas rutynowej kontroli ponownie wykryto PA w indukowanej plwocinie. Zanotowano jednocześnie spadek ppFEV1 do 71% (z 82%). Zastosowano pierwszoliniowe leczenie eradykacyjne: kolistymetat wziewnie (1 MU dwa razy dziennie przez 3 miesiące) i ciprofloksacynę doustnie (750 mg dwa razy dziennie przez 6 tygodni). Leczenie zakończono bez powikłań, jednak po dwóch miesiącach doszło do ponownego wzrostu PA w plwocinie.
W ramach schematu leczenia drugiej linii, zwykle stosowanego w Blackpool, planowano nebulizowaną tobramycynę i doustną ciprofloksacynę. Jednak nowy antybiogram wykazał oporność PA na ciprofloksacynę. W związku z tym zdecydowano się na zastosowanie delafloksacyny w dawce 450 mg dwa razy dziennie przez miesiąc, w połączeniu z nebulizowaną tobramycyną 300 mg dwa razy dziennie. Leczenie było dobrze tolerowane i zakończone zgodnie z planem.
W fazie monitorowania wykonano łącznie 4 z planowanych 6 badań indukowanej plwociny w ciągu 6 miesięcy. Wszystkie próbki były wolne od PA, a ppFEV1 powróciło do wartości wyjściowej.
Znaczenie kliniczne i dyskusja
Pseudomonas aeruginosa pozostaje najczęściej izolowanym Gram-ujemnym patogenem u dorosłych z CF. Przewlekła infekcja tym drobnoustrojem prowadzi do pogorszenia funkcji płuc, zwiększonego zapotrzebowania na hospitalizacje oraz redukcji przeżycia. Oporność na antybiotyki znacząco ogranicza dostępne opcje leczenia doustnego, co w wielu przypadkach zmusza do zastosowania antybiotykoterapii dożylnej. W tym kontekście delafloksacyna może znaleźć zastosowanie jako skuteczna alternatywa dla ciprofloksacyny, zwłaszcza w przypadku jej nieskuteczności lub oporności patogenu.
W omawianym przypadku zastosowanie delafloksacyny pozwoliło uniknąć leczenia dożylnego, które wiąże się z większym obciążeniem dla pacjenta i systemu opieki zdrowotnej. Choć autorzy przyznają, że zmiana antybiotyku wziewnego z kolistymetatu na tobramycynę mogła mieć wpływ na sukces leczenia, podkreślają, że skuteczność obu tych leków jest porównywalna. Tym samym to właśnie delafloksacyna wydaje się być kluczowym czynnikiem sukcesu eradykacji.
Warto również zwrócić uwagę na zastosowanie indukowanej plwociny jako metody monitorowania eradykacji, co pozwoliło uzyskać próbki o jakości porównywalnej do płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL), a znacznie lepszej niż wymaz z gardła. Ma to szczególne znaczenie u pacjentów otrzymujących leczenie modulatorowe, u których wytwarzanie naturalnej plwociny jest ograniczone.
Opisany przypadek sugeruje, że delafloksacyna może być cennym dodatkiem do arsenału terapeutycznego stosowanego w leczeniu Pseudomonas aeruginosa u chorych na mukowiscydozę, zwłaszcza w kontekście oporności na ciprofloksacynę. Autorzy zachęcają inne ośrodki leczenia CF do rozważenia stosowania delafloksacyny w podobnych sytuacjach klinicznych.
Źródło: Respiratory Medicine Case Reports, Using delafloxacin, a 4th generation fluoroquinolone, in combination with nebulised tobramycin to eradicate Pseudomonas aeruginosa in cystic fibrosis
