Genisteina, kurkumina i resweratrol – nowe substancje pochodzenia naturalnego w walce z mukowiscydozą

1

Genisteina, kurkumina i resweratrol – nowe substancje pochodzenia naturalnego w walce z mukowiscydozą

 

Wiadomo, że wiele substancji obecnych w naszej diecie w bardzo istotny sposób oddziałuje na nasze zdrowie i zapobiega licznym chorobom. Związki obecne w żywności mogą wykazywać wspomagające działanie w terapii wielu schorzeń. W najnowszym numerze Genetic Syndrome and Gene Therapy opisano trzy substancje pochodzenia naturalnego, które wykazują działanie wspomagające prawidłową funkcję białka CFTR u chorych z mukowiscydozą – genisteinę, kurkuminę i resweratrol.

Genisteina

Genisteina należy do grupy flawonoidów, czyli substancji pochodzenia roślinnego. Występuje w roślinach bobowatych i strączkowych, a jej najbogatszym źródłem jest soja. Odkryto, że substancja ta mogłaby być stosowana w terapii chorych z mukowiscydozą, u których występują mutacje G551D i ∆F508 w genie CFTR. Wydaje się, że genisteina oddziałuje bezpośrednio z białkiem CFTR modulując jego aktywność i jest jednym z najsilniejszych wzmacniaczy białka z mutacją ∆F508. Działanie genisteiny jest słabe, jednak nie powoduje ona żadnych efektów ubocznych. Niestety uzyskanie w organizmie stężenia substancji potrzebnego do jej efektywnego działania jest bardzo trudne do osiągnięcia.

Kurkumina

Kurkuma to przyprawa bardzo szeroko stosowana w kuchni azjatyckiej. Jej czołowym składnikiem jest kurkumina – substancja nadająca tej przyprawie charakterystyczny żółty kolor. W przemyśle spożywczym jest oznaczana symbolem E100, oprócz właściwości barwiących żywność wykazuje właściwości konserwujące. Kurkuma była stosowana w starożytnej medycynie chińskiej i indyjskiej już 5000 lat temu. Stosowano ją do leczenia niestrawności, kolki, bólu, a także w gojeniu ran i blizn. Kurkumina, znana jest ze swoich przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych właściwości. Udowodniono, że faktycznie wspomaga trawienie i przyspiesza gojenie ran. U chorych z mukowiscydozą kurkumina poprawia funkcjonowanie białka CFTR z mutacją ∆F508. W badaniach na myszach wykazano, że podawanie drogą doustną kurkuminy zwierzętom ze wspomnianą wyżej mutacją, powoduje zmniejszenie intensywności patologicznych procesów w płucach oraz przeciwdziała występowaniu niedrożności jelit. Niestety kurkumina w niewielkim stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego, słabo rozpuszcza w płynach ustrojowych i jest szybko metabolizowana w przewodzie pokarmowym. Trwają jednak badania nad zwiększeniem jej przyswajalności i skuteczności działania. Są one szczególnie ważne, gdyż podanie bardzo dużej dawki kurkuminy (12000mg/ dzień) powoduje szereg działań niepożądanych, m.in.: biegunki, wysypkę i ból głowy.

Resweratrol

Resweratrol to związek występujący w winogronach (głównie w ich skórce). Obecny jest także w  orzechach, orzeszkach ziemnych, owocach jagodowych (morwy, żurawina, borówka amerykańska, czarna porzeczka, maliny i truskawki), jabłkach i skórkach pomidorów. Wykazano także aktywność resweratrolu w kakao, a zatem i w czekoladzie.  To właśnie w tym związku upatruje się przyczyny tzw. „fenomenu diety śródziemnomorskiej” – czyli związanej z nią niższej zapadalnością na choroby sercowo-naczyniowe mimo wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych. Okazuje się, że resweratrol wykazuje właściwości antymutagenne, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwmiażdżycowe i chemoprotekcyjne. Ponadto udowodniono jego  działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe.  Wykazano również, że może być potencjalnym czynnikiem w leczeniu cukrzycy. Co szczególnie ważne, poprawia on  działanie białka CFTR z mutacją ∆F508. Na przyswajalność resweratrolu nie wpływa w istotny sposób rodzaj diety, jednak bardzo szybko jest on rozkładany przez wątrobę.

Wspomniane substancje są naturalnymi związkami występującymi w naszej diecie. Niestety bardzo trudno jest osiągnąć ich terapeutyczne stężenie, co wykazano w badaniach naukowych. Z kolei suplementy diety nie są wystandaryzowane, a dawki istotne w terapii nie zostały jeszcze określone. Stosowanie leczniczo nawet substancji pochodzenia naturalnego powinno jednak odbywać się z umiarem aby zapobiec niepożądanym dolegliwościom. Dla przykładu – podawanie bardzo wysokich dawek resweratrolu myszom powodowało szereg skutków ubocznych i wpływało znacząco na  parametry oznaczane m.in. w badaniu morfologicznym krwi: dochodziło do zmniejszenia stężenia hemoglobiny i hematokrytu (anemia) oraz zwiększenia poziomu leukocytów. Podawanie resweratrolu w małych dawkach nie wywoływało jednak żadnych efektów ubocznych.

Potrzeba więcej badań aby stwierdzić czy przyjmowanie omówionych związków w wyższych dawkach niż obecne w diecie nie spowodowało by interakcji ze stosowanymi w terapii mukowiscydozy lekami. Wprawdzie same genisteina, kurkumina i resweratrol nie powinny powodować powikłań klinicznych, nie wiadomo jednak jak działają inne związki zawarte w preparatach dostępnych bez recepty, a wątpliwości te są powodem do niepokoju wśród naukowców. Z drugiej jednak strony odkrycie działania tych trzech substancji może pomóc w projektowaniu nowych, bezpiecznych, efektywnych i niedrogich leków dla chorych z mukowiscydozą.

Agata Giżycka


Źródła:
1- I. Dey, K. Shah, N. A. Bradbury Natural Compounds as Therapeutic Agents in the Treatment Cystic Fibrosis J Genetic Syndrome and Gene Therapy 2016, 7:1
http://dx.doi.org/10.4172/2157-7412.1000284

2- K. Terlikowska, A. Witkowska , S. Terlikowski Kurkumina w chemoprewencji raka piersi Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 571-578

3- Z. Zdrojewicz, K. Belowska−Bień Resweratrol – działanie i znaczenie kliniczne Adv Clin Exp Med 2005, 14, 5, 1051–1056

4- A. Kopeć, E. Piątkowska, T. Leszczyńska, R. Bieżanowska-Kopeć Prozdrowotne właściwości resweratrolu Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 5 (78), 5 – 15

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

  1. […] Ciekawy artykuł o badaniach naukowych nad tymi substancjami: Genisteina kurkumina i resweratrol w mukowiscydozie […]

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.