Mukowiscydoza (CF) charakteryzuje się częstymi, wtórnymi infekcjami bakteryjnymi płuc, najczęściej przez specyficzną, oporną na leki bakterię, Pseudomonas aeruginosa. Antybiotyki aminoglikozydowe wykazują zwykle skuteczność przeciwko tym bakteriom i są często stosowane w leczeniu tych zakażeń.
Jednak aminoglikozydy są potencjalnie szkodliwe dla nerek (także ototoksyczne, o czym pisaliśmy kilkukrotnie w portalu Oddech Życia). Pomimo strategii zmniejszania ryzyka, ekspozycja na aminoglikozydy, terapia z użyciem tych antybiotyków jest silnie związana z ostrym uszkodzeniem nerek (acute kidney injury – AKI) u dzieci z mukowiscydozą. W jednym z ostatnich badań zidentyfikowano AKI w 20% przypadków ekspozycji na aminoglikozydy u dzieci z mukowiscydozą. Przewlekłą niewydolność nerek związaną ze skumulowaną ekspozycją na aminoglikozydy odnotowano u ponad 31% dorosłych pacjentów z CF.
O wynikach badań w kwestii ostrych uszkodzeń nerek u dzieci z mukowiscydozą, możemy przeczytać w najnowszym numerze czasopisma Nature Scientific Reports.
Biomarkery
Obecne metody oceny uszkodzenia nerek opierają się na pomiarze stężenia kreatyniny w surowicy, co jest miarą filtracji nerkowej. Niestety wzrost poziomu kreatyniny obserwuje się tylko wtedy, gdy wystąpiło znaczne uszkodzenie nerek, co oznacza, że identyfikacja AKI jest często opóźniona. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci.
Aby zidentyfikować pacjentów ze zwiększonym ryzykiem uszkodzenia nerek, istnieje potrzeba opracowania ulepszonych biomarkerów, które mogą identyfikować uszkodzenia na wcześniejszym etapie, niż jest to obecnie możliwe.
Aby pomóc w identyfikacji biomarkerów, naukowcy z uniwersytetu w Liverpoolu i University College London, przebadali ponad 150 dzieci i młodych dorosłych w wieku do 20 lat z potwierdzoną diagnozą CF. Uczestnicy badań dostarczyli próbki moczu do pomiaru określonych białek: KIM-1 i NGAL, w regularnych wizytach ambulatoryjnych oraz przed, podczas i po leczeniu antybiotykami aminoglikozydowymi.
Zarówno KIM-1 (kidney injury molecule-1), cząsteczka-1 uszkodzenia nerek, jak i NGAL (neutrophil gelatinase-associated lipocalin), lipokalina neutrofilowa związana z żelatynazą, są od niedawna stosowanymi biomarkerami uszkodzenia nerek. Nie wykrywa się ich w zdrowych nerkach, ani w moczu zdrowych osób. Jednak w odpowiedzi na stany zapalne lub uszkodzenie kanalików nerkowych rozpoczyna się synteza i wzrasta stężenie KIM-1 i NGAL w nerkach i moczu.
Naukowcy odkryli, że stężenia zarówno KIM-1, jak i NGAL wzrosły podczas ekspozycji na aminoglikozyd. Wzrosty te wystąpiły w przypadku braku zwiększenia stężenia kreatyniny w surowicy i dlatego prawdopodobnie stanowią objaw uszkodzenie nerek.
Przydatny i nieinwazyjny test
Badanie zostało przeprowadzone przez doktora Steve’a McWilliama z National Institute of Health Research Academic Clinical Lecturer of Pediatric Clinical Pharmacology.
„Nasze badania pokazują, że KIM-1 może być użytecznym, nieinwazyjnym biomarkerem ostrego i przewlekłego uszkodzenia nerek związanego z narażeniem na aminoglikozydy u pacjentów z mukowiscydozą, ale jego kliniczna użyteczność musi zostać oceniona w kolejnych badaniach prospektywnych. ” – powiedział dr McWilliam.
