Czy astmę można błędnie zdiagnozować lub pomylić z inną chorobą?
Czy astmę można błędnie zdiagnozować lub pomylić z inną chorobą?
Tak, astma może być zarówno błędnie zdiagnozowana, jak i pomylona z innymi chorobami. Wynika to z faktu, że objawy astmy, takie jak duszność, świszczący oddech, kaszel i uczucie ucisku w klatce piersiowej, są niespecyficzne i mogą występować w wielu innych schorzeniach. Poniżej przedstawiam szczegółowe omówienie tego zagadnienia zgodnie z najnowszym raportem GINA 2025.
- Błędna diagnoza astmy – dlaczego się zdarza?
- Astma jest rozpoznawana głównie na podstawie charakterystycznych objawów (występujących napadowo i o zmiennym nasileniu) oraz wykazania zmiennego ograniczenia przepływu wydechowego w badaniach spirometrycznych lub przy pomocy PEF.
- Jeśli rozpoznanie opiera się wyłącznie na objawach klinicznych bez potwierdzenia badaniami czynnościowymi płuc, ryzyko błędnej diagnozy rośnie. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy pacjent już rozpoczął leczenie (np. steroidami wziewnymi), co może “zamaskować” zmienność czynności płuc i utrudnić późniejsze potwierdzenie astmy.
- W badaniach wykazano, że nawet 25–35% osób z wcześniejszym rozpoznaniem astmy nie spełniało kryteriów po dokładnych badaniach kontrolnych.
- Choroby mogące imitować astmę (diagnostyka różnicowa)
Objawy astmy mogą być mylone z innymi chorobami, różnymi w zależności od wieku pacjenta:
- Dzieci: przewlekły nieżyt nosa, aspiracja ciała obcego, nawracające infekcje oskrzelowo-płucne, mukowiscydoza, pierwotna dyskineza rzęsek, wady serca.
- Dorośli: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), zespół dysfunkcji głośni, przewlekła obturacja nosa, refluks żołądkowo-przełykowy, niewydolność serca, śródmiąższowe choroby płuc, nadreaktywność oskrzeli nieastmatyczna, niedobory odporności, a także zaburzenia lękowe i hiperwentylacja.
W diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę m.in.:
- przewlekłą produkcję plwociny,
- duszność z towarzyszącymi zawrotami głowy lub mrowieniem,
- ból w klatce piersiowej,
- objawy sugerujące choroby serca lub płuc inne niż astma.
- Kiedy najczęściej dochodzi do pomyłek?
- Gdy objawy są nietypowe (np. tylko kaszel, tzw. “kaszlowy wariant astmy”).
- U osób starszych, gdzie współistnieje wiele chorób przewlekłych.
- U pacjentów otyłych, gdzie duszność może wynikać z innych przyczyn niż astma.
- W krajach o ograniczonym dostępie do diagnostyki czynnościowej układu oddechowego.
- Dlaczego ważne jest potwierdzenie rozpoznania?
- Aby uniknąć niepotrzebnego leczenia (np. przewlekłego stosowania leków steroidowych) i jego powikłań.
- Aby nie przeoczyć innej, potencjalnie poważnej choroby (np. niewydolność serca, POChP, nowotwory płuc).
- Jak potwierdzić lub wykluczyć astmę?
- Najlepiej wykonać badanie spirometryczne z próbą rozkurczową lub monitorowanie PEF (szczytowego przepływu wydechowego).
- W razie wątpliwości, można wykonać testy prowokacyjne lub ocenić biomarkery zapalne (eozynofilia, FeNO), choć te ostatnie są pomocnicze i nie są specyficzne tylko dla astmy.
- U pacjentów już leczonych można czasowo zmniejszyć dawkę leków (pod nadzorem lekarza) i powtórzyć badania czynnościowe, aby sprawdzić zmienność przepływu powietrza w oskrzelach.
Astma może być błędnie zdiagnozowana lub pomylona z innymi chorobami, zwłaszcza jeśli rozpoznanie opiera się tylko na objawach. Dlatego kluczowe jest potwierdzenie astmy badaniami czynnościowymi płuc i zawsze rozważenie diagnostyki różnicowej – inne schorzenia mogą dawać podobne objawy.
Źródło: Global Initiative for Asthma (GINA) – Global Strategy for Asthma Management and Prevention 2025