Jak powszechna jest astma? (Ile osób choruje na astmę w Polsce i na świecie?)

Jak powszechna jest astma? (Ile osób choruje na astmę w Polsce i na świecie?)

Astma to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób układu oddechowego na całym świecie. Jej rozpowszechnienie różni się w zależności od regionu, wieku, płci i warunków środowiskowych. Poniżej przedstawiono dane dotyczące częstości występowania astmy oraz czynniki wpływające na jej powszechność.

Astma na świecie

a) Globalne szacunki

• Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i innych badań epidemiologicznych, astma dotyczy około 235–300 milionów ludzi na całym świecie.
• Szacuje się, że astma jest odpowiedzialna za około 461 000 zgonów rocznie, głównie z powodu niewłaściwej kontroli choroby lub braku dostępu do właściwego leczenia.

b) Różnice regionalne

• Astma występuje częściej w krajach wysoko rozwiniętych (np. USA, Europa Zachodnia) niż w krajach rozwijających się, choć różnice te mogą wynikać z różnic w diagnostyce i zgłaszaniu przypadków.
• W krajach uprzemysłowionych większa ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza, chemię domową i dym tytoniowy może zwiększać ryzyko rozwoju astmy.
• W niektórych krajach rozwijających się, zwłaszcza w obszarach wiejskich, astma może być rzadziej diagnozowana ze względu na ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej.

Astma w Polsce

a) Częstość występowania

• W Polsce astma dotyczy około 5–10% populacji, co oznacza, że około 2–4 miliony Polaków może cierpieć na tę chorobę.
• Jest to jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji dzieci i młodzieży w Polsce.

b) Grupy wiekowe

• Astma najczęściej występuje u dzieci i młodzieży, ale może również rozwinąć się u dorosłych.
• Wśród dzieci astma jest bardziej powszechna u chłopców, natomiast u dorosłych częściej dotyka kobiety.

Astma u dzieci

a) Częstość występowania

• Astma jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób dziecięcych:
  • W Europie zachorowalność wśród dzieci wynosi średnio 7–20%, w zależności od kraju.
  • W Stanach Zjednoczonych około 8,3% dzieci (około 6 milionów) ma zdiagnozowaną astmę.

b) Różnice płci

• U dzieci chłopcy są bardziej podatni na rozwój astmy niż dziewczynki, co może wynikać z różnic w budowie dróg oddechowych i wpływu hormonów.
• Po okresie pokwitania tendencja ta się odwraca – astma jest częstsza u kobiet niż mężczyzn.

Astma u dorosłych

a) Częstość występowania

• Wśród dorosłych astma występuje u około 5–10% populacji, w zależności od regionu.
• W większości krajów astma u dorosłych jest częstsza u kobiet, co może być związane z wpływem hormonów (np. estrogenów).

b) Astma późno rozpoczęta

• Około 10–20% dorosłych z astmą rozwija ją po raz pierwszy w wieku dorosłym, co jest określane jako astma późno rozpoczęta.

Czynniki wpływające na powszechność astmy

a) Urbanizacja

• Osoby mieszkające w miastach mają większe ryzyko rozwoju astmy niż osoby mieszkające na wsi. Wynika to z większej ekspozycji na:
  • Zanieczyszczenia powietrza (np. smog, spaliny samochodowe).
  • Chemię domową (np. środki czystości, detergenty).
  • Stres i tryb życia charakterystyczny dla miast.

b) Dym tytoniowy

• Palenie tytoniu i bierny dym tytoniowy zwiększają ryzyko rozwoju astmy, szczególnie u dzieci i młodzieży.

c) Higiena i mikrobiom

• Hipoteza higieniczna sugeruje, że zmniejszenie ekspozycji na drobnoustroje w dzieciństwie (np. w wyniku lepszych warunków higienicznych) może prowadzić do zaburzeń w rozwoju układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko astmy.

d) Otyłość

• Otyłość wiąże się z zwiększoną produkcją cytokin prozapalnych, co może nasilać objawy astmy i zwiększać ryzyko jej rozwoju.

Współczesne trendy

a) Rosnąca liczba przypadków

• Liczba osób z astmą wzrosła w ostatnich dekadach, co może wynikać z:
  • Zwiększonej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza.
  • Zmian w stylu życia (np. urbanizacja, dieta).
  • Lepszej diagnostyki i świadomości społecznej.

b) Wpływ pandemii COVID-19

• Pandemia COVID-19 wpłynęła na kontrolę astmy u wielu pacjentów. Niektóre badania sugerują, że osoby z astmą mogły być bardziej narażone na komplikacje związane z wirusem SARS-CoV-2, choć nie wszystkie dane potwierdzają ten związek.

Astma jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób na świecie, która dotyczy około 235–300 milionów osób. W Polsce szacuje się, że około 5–10% populacji cierpi na astmę, co oznacza, że choroba ta dotyka 2–4 miliony Polaków. Astma występuje częściej u dzieci niż dorosłych, choć u dorosłych częściej dotyka kobiet. Czynniki takie jak urbanizacja, zanieczyszczenia powietrza, palenie tytoniu i otyłość zwiększają ryzyko rozwoju astmy. Kluczowe znaczenie ma monitorowanie zdrowia, profilaktyka i odpowiednie leczenie, aby zminimalizować ryzyko powikłań i poprawić jakość życia pacjentów.