Periostyna – obiecujący biomarker w diagnostyce idiopatycznego włóknienia płuc i predykcji zaostrzeń

Nowe badania przeprowadzone w Szpitalu Uniwersyteckim Anhui w Chinach potwierdzają, że periostyna (POSTN) może pełnić rolę cennego biomarkera surowiczego w diagnostyce idiopatycznego włóknienia płuc (IPF), ocenie zaawansowania choroby oraz przewidywaniu ryzyka ostrych zaostrzeń (AE-IPF). W porównaniu do tradycyjnych markerów – KL-6, SP-A i SP-D – periostyna wykazała wyższą czułość i swoistość diagnostyczną.

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF) to postępująca, przewlekła choroba śródmiąższowa płuc charakteryzująca się pogarszającą się dusznością i spadkiem parametrów czynnościowych płuc. Kluczową kwestią kliniczną pozostaje wczesne rozpoznanie IPF oraz identyfikacja pacjentów zagrożonych ostrymi zaostrzeniami, które istotnie pogarszają rokowanie. Tradycyjne biomarkery, takie jak KL-6, surfaktantowe białka A i D (SP-A, SP-D), mają ograniczoną skuteczność diagnostyczną. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi periostyna – glikoproteina zaangażowana w przebudowę tkanki płucnej.

Badanie objęło 55 pacjentów z IPF leczonych w okresie od października 2022 do października 2023 r. Dla porównania uwzględniono również 30 pacjentów z bakteryjnym zapaleniem płuc (BP) oraz 30 zdrowych ochotników (HC). U wszystkich uczestników wykonano badania czynnościowe układu oddechowego, a stężenia POSTN, KL-6, SP-A i SP-D oznaczono za pomocą testu ELISA. W grupie IPF przeprowadzono także tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości (HRCT). Krzywe ROC posłużyły do oceny czułości i swoistości biomarkerów, a regresja logistyczna umożliwiła analizę czynników ryzyka AE-IPF.

Wyniki

Stężenia POSTN, KL-6, SP-A i SP-D były istotnie wyższe u pacjentów z IPF w porównaniu z grupami BP i HC (P<0,001). Co więcej, POSTN wykazała najwyższą czułość (94,5%) i swoistość (93,3%) w rozpoznaniu IPF, przewyższając wszystkie inne analizowane biomarkery. Istotne korelacje stwierdzono również pomiędzy POSTN a parametrami czynnościowymi płuc – poziomy POSTN były negatywnie skorelowane z FEV1%pred (P=0,01) oraz DLCO%pred (P=0,003). Dodatkowo, POSTN, KL-6 i SP-A korelowały dodatnio z wynikami HRCT. W analizie regresji logistycznej zmniejszone DLCO%pred oraz podwyższone poziomy KL-6 okazały się niezależnymi czynnikami ryzyka AE-IPF.

Znaczenie kliniczne

Wyniki badania wskazują, że periostyna może stanowić kluczowy biomarker w diagnostyce IPF – nie tylko jako narzędzie wspomagające rozpoznanie, lecz również jako wskaźnik progresji choroby i ryzyka ostrych zaostrzeń. Jej przewaga nad tradycyjnymi markerami (KL-6, SP-A, SP-D) jest szczególnie istotna z perspektywy klinicznej, zwłaszcza w kontekście ograniczonej dostępności skutecznych narzędzi predykcyjnych dla AE-IPF.

Periostyna wyróżnia się jako najbardziej czuły i swoisty marker surowiczy spośród badanych biomarkerów w kontekście idiopatycznego włóknienia płuc. Może być przydatna zarówno w diagnostyce, jak i monitorowaniu przebiegu IPF. Ponadto, obniżony poziom DLCO%pred i podwyższone stężenie KL-6 należy traktować jako sygnały ostrzegawcze związane z ryzykiem AE-IPF.

Źródło: Journal of Thoracic Disease

DOI: 10.21037/jtd-24-1882