Jakie szczepienia są zalecane dla osób z mukowiscydozą?

Osoby z mukowiscydozą (MF) należą do grupy pacjentów o obniżonej odporności, co wiąże się z większym ryzykiem infekcji i ich powikłań. Dlatego szczepienia odgrywają kluczową rolę w profilaktyce chorób zakaźnych u tej grupy pacjentów. Szczepienia chronią nie tylko przed infekcjami, które mogą być groźne dla zdrowia, ale także pomagają zmniejszyć obciążenie układu oddechowego i innych narządów. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przegląd szczepień zalecanych dla osób z mukowiscydozą.

1. Podstawowe szczepienia według kalendarza szczepień

Osoby z mukowiscydozą powinny być regularnie szczepione zgodnie z ogólnopolskim kalendarzem szczepień, który obejmuje podstawowe ochronę przed najczęstszymi chorobami zakaźnymi. Kluczowe szczepienia to:

• Szczepienia przeciwko grypie :
  Grypa jest szczególnie niebezpieczna dla pacjentów z mukowiscydozą, ponieważ może prowadzić do nasilonych objawów choroby płucnej, takich jak duszność, nawracające infekcje lub zaostrzenia stanu zapalnego. Szczepienie przeciwko grypie jest zalecane corocznie, najlepiej przed sezonem grypowym (zazwyczaj jesienią). Wskazane jest zarówno dla pacjentów, jak i dla członków ich rodzin, aby zmniejszyć ryzyko przenoszenia wirusa.
• Szczepienia przeciwko pneumokokom :
  Infekcje wywołane przez Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) są częstym problemem u osób z mukowiscydozą. Szczepionki przeciwko pneumokokom, takie jak Prevenar 13 (konjugowana) i Pneumo 23 (polisacharydowa), są zalecane w celu zapobiegania zapaleniu płuc, zapaleniu ucha środkowego i innym powikłaniom. Pierwsze szczepienie wykonuje się w dzieciństwie, a dawki przypominające są zalecane w późniejszym życiu.
• Szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) :
  Te szczepienia są częścią standardowego kalendarza szczepień i chronią przed chorobami, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością. Regularne dawki przypominające są zalecane w okresie dorosłości.
• Szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b (Hib) :
  Chociaż infekcje wywołane przez Hib są rzadsze dzięki szerokiemu stosowaniu szczepień, nadal są one zalecane dla dzieci z mukowiscydozą ze względu na ich podwyższone ryzyko powikłań oddechowych.

2. Szczepienia dodatkowe dla osób z mukowiscydozą

Ponieważ pacjenci z mukowiscydozą mają większe ryzyko infekcji, zaleca się rozszerzenie standardowego kalendarza szczepień o dodatkowe ochronne działania. Należą do nich:

• Szczepienia przeciwko meningokokom:
  Meningokoki mogą wywoływać ciężkie infekcje, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy posocznica. Szczepienia przeciwko meningokokom są szczególnie ważne dla osób z mukowiscydozą, ponieważ mogą znacząco zmniejszyć ryzyko tych powikłań.
• Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (HBV):
  Pacjenci z mukowiscydozą często wymagają hospitalizacji i innych procedur medycznych, które zwiększają ryzyko ekspozycji na wirusy. Szczepienie przeciwko HBV jest kluczowe dla ochrony wątroby, która może być już uszkodzona w wyniku mukowiscydozy.
• Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (HAV):
  Chociaż HAV jest rzadziej spotykany, szczepienie przeciwko temu wirusowi jest zalecane dla osób z mukowiscydozą, zwłaszcza jeśli podróżują do regionów, gdzie występuje wysokie ryzyko zakażenia.
• Szczepienia przeciwko różyczce:
  Różyczka może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie płuc czy encefalopatia. Szczepienie MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce) jest zalecane dla wszystkich pacjentów, którzy nie mają przeciwwskazań.

3. Szczepienia zalecane dla dorosłych

W okresie dorosłości osoby z mukowiscydozą powinny regularnie sprawdzać swój status odpornościowy i uzupełniać brakujące szczepienia. Kluczowe szczepienia dla dorosłych obejmują:

• Dawki przypominające szczepionki DTP:
  Dorosłym zaleca się co 10 lat przypominającą dawkę szczepionki przeciwko tężcowi i błoniczy, a w niektórych przypadkach również przeciwko krztuścowi.
• Szczepienia przeciwko rotawirusom (dla dzieci):
  Rotawirusy mogą powodować ciężkie zakażenia przewodu pokarmowego, co jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci z mukowiscydozą. Szczepienia przeciwko rotawirusom są zalecane w pierwszych miesiącach życia.

4. Szczepienia zalecane przed podróżami

Osoby z mukowiscydozą, które planują podróże międzynarodowe, powinny skonsultować się z lekarzem w celu oceny potrzeby szczepień specyficznych dla danego regionu. Przykłady szczepień zalecanych przed podróżami obejmują:

• Szczepienia przeciwko żółtej febrze:
  Żółta febra jest groźną chorobą wirusową przenoszoną przez komary, występującą w niektórych regionach Afryki i Ameryki Południowej.
• Szczepienia przeciwko tężcowi i błoniczy (w postaci Td lub Tdap):
  Te szczepienia są zalecane przed podróżami do obszarów, gdzie występuje wysokie ryzyko zakażeń.
• Szczepienia przeciwko durowi brzusznemu:
  Dur brzuszny jest bakteryjną chorobą przenoszoną przez zanieczyszczone wody i żywność, która może prowadzić do poważnych powikłań.

5. Znaczenie szczepień dla najbliższych kontaktów

Nie tylko pacjenci z mukowiscydozą, ale także ich najbliżsi kontaktowie (rodzina, opiekunowie) powinni być regularnie szczepieni. Jest to kluczowe dla zapobiegania przenoszeniu infekcji na osoby z obniżoną odpornością. Szczególnie ważne są szczepienia przeciwko grypie, pneumokokom i krztuścowi.

6. Czynniki wpływające na skuteczność szczepień

U osób z mukowiscydozą skuteczność szczepień może być ograniczona ze względu na osłabioną odporność. Dlatego ważne jest:

• Regularne monitorowanie poziomu przeciwciał po szczepieniach.
• Stosowanie dawek przypominających zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Unikanie kontaktu z osobami chorymi, nawet po szczepieniu.

Szczepienia są jednym z najważniejszych elementów profilaktyki u osób z mukowiscydozą. Chronią przed infekcjami, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, szczególnie w kontekście upośledzonej odporności. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń dotyczących szczepień, zarówno podstawowych, jak i dodatkowych, oraz regularne konsultacje z zespołem medycznym. Dzięki temu można znacząco poprawić jakość życia i zmniejszyć ryzyko komplikacji u pacjentów z mukowiscydozą.