Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – program MAMA 4+

Poradnik na 2022

0

31 stycznia 2019 roku weszła nowa ustawa o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, która wprowadziła zmiany w przepisach ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wielu innych ustaw. Od 1 marca 2019 roku można ubiegać się o rodzicielskie świadczenie uzupełniające, tzw. emerytura matczyna lub emerytura Mama 4+. Świadczenie to ma zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia, aby wychowywać co najmniej czworo dzieci lub z tego powodu w ogóle go nie podjęły i z tego powodu nie nabyły prawa do emerytury lub ich emerytura jest niższa od najniższej emerytury. W ostatnim przypadku świadczenie będzie wyrównaniem do wysokości najniższej emerytury. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające jest specjalnym świadczeniem nie składkowym, finansowanym z budżetu państwa. To świadczenie ma zapewnić podstawowe środki do życia.

 

Jakie są warunki otrzymania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego?

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające można otrzymać, jeśli osoba wnioskująca nie ma dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania i jest:

  • matką, która ukończyła 60 lat oraz urodziła i wychowała lub tylko wychowała co najmniej 4 dzieci,
  • ojcem, który ukończył 65 lat oraz wychował co najmniej 4 dzieci, ponieważ matka dzieci zmarła, porzuciła je lub przez długi czas ich nie wychowywała.

Warunek urodzenia i wychowania lub wychowania dzieci dotyczy dzieci własnych, dzieci współmałżonka, dzieci przysposobionych lub dzieci przyjętych na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej. Trzeba wykazać też brak niezbędnych środków utrzymania. Żeby mieć świadczenie, trzeba mieszkać w Polsce i mieć tutaj ośrodek interesów życiowych przez co najmniej 10 lat (po ukończeniu 16 roku życia), a także mieć:

  • polskie obywatelstwo lub
  • obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej – i mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, lub
  • zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jest się cudzoziemcem).

 

Ustalenie prawa do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego

Ustalenie prawa do świadczenia następuje na wniosek matki lub ojca. Aby otrzymać rodzicielskie świadczenie uzupełniające, trzeba więc zgłosić o nie składając odpowiedni wniosek. Druki są w salach obsługi klientów w placówkach ZUS-u oraz na www.zus.pl, lub też w placówkach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego KRUS oraz na www.krus.gov.pl.

Prawidłowo wypełniony wniosek musi zawierać:

  • Dane osobowe wnioskującego: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL (lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu),
  • Adres zamieszkania (jeśli nie stałego miejsca zamieszkania, podać należy adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania),
  • Adres do korespondencji (jeśli jest inny niż adres zamieszkania),
  • Informację o tym, w jaki sposób chce się otrzymywać świadczenie (podać należy niezbędne dane do realizacji wypłaty, np. nazwę banku i numer konta bankowego),
  • Podpis wnioskującego.

 

Inne dokumenty

Do wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające dołączyć należy:

  • akty urodzenia dzieci lub orzeczenia sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej nad dziećmi (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej),
  • informację o numerach PESEL dzieci,
  • oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej,
  • inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia.

W oświadczeniu trzeba potwierdzić m.in., czy:

  • urodziło się co najmniej 4 dzieci,
  • wychowało się co najmniej 4 dzieci,
  • miało się przerwy w wychowywaniu dzieci, a jeśli tak, to jak długie i jaka była ich przyczyna,
  • ma się ograniczone prawa rodzicielskie lub jest się ich pozbawionym,
  • mieszka się w Polsce i po ukończeniu przez 16 roku życia ma się tutaj ośrodek interesów życiowych (w rozumieniu art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jeśli tak, to wskazać długość okresu, w jakim spełnia się ten warunek przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie,
  • ma się ustalone prawo do emerytury lub renty,
  • pobiera się emeryturę lub rentę,
  • uzyskuje się dochód z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej,
  • posiada się gospodarstwo rolne, a jeśli tak, to jaka jest jego powierzchnia,
  • uzyskuje się dochód z działów specjalnych produkcji rolnej,
  • uzyskuje się inne dochody,
  • przebywa się w areszcie śledczym lub zakładzie karnym.

Trzeba potwierdzić inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na decyzję w sprawie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Ważne: Jeśli jest się ojcem i ubiega się o rodzicielskie świadczenie uzupełniające, w oświadczeniu wskazać trzeba datę zgonu matki dzieci albo datę porzucenia przez nią dzieci albo zaprzestania ich wychowywania przez długi okres i potwierdzić to dokumentami.

Dokumenty potwierdzające okoliczności brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku

Dokumenty potwierdzające dane podane we wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające oraz w oświadczeniu o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej, można udokumentować poprzez:

  • zaświadczenia z właściwego urzędu skarbowego, które potwierdzają źródła osiąganych dochodów lub przychodów oraz ich wysokość,
  • zaświadczenia, które potwierdzają aktualne zatrudnienie lub prowadzenie innej działalności zarobkowej oraz wysokość osiąganych dochodów lub przychodów,
  • zaświadczenia, które potwierdzają wysokość innych pobieranych przez wnioskującego świadczeń,
  • zaświadczenia z urzędu gminy, które potwierdzają rodzaj oraz wielkość posiadanego gospodarstwa rolnego,
  • oświadczenia o wysokości dochodu z gospodarstwa rolnego,
  • inne dokumenty, które potwierdzają sytuację osobistą, rodzinną, majątkową i materialną wnioskującego.

W przypadku nie przedstawienia wymaganych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych wnioskodawca musi uzupełnić braki w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia wezwania. Nie uzupełnienie braków skutkuje wydaniem negatywnej decyzji co do świadczenia.

Kto rozpatruje wnioski o rodzicielskie świadczenie uzupełniające – program MAMA 4+

Przyznanie prawa do świadczenia lub odmowa ma charakter uznaniowy i następuje na drodze decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, albo Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Po rozpatrzeniu wniosku otrzymuje się decyzję o przyznaniu prawa do świadczenia albo o jego odmowie.

 

Kiedy nie otrzymuje się świadczenia, komu nie przysługuje świadczenie

Nie otrzymuje się świadczenia uzupełniającego, jeśli:

  • jest się uprawnionym do emerytury albo renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury,
  • jest się tymczasowo aresztowanym albo odbywa się karę pozbawienia wolności (z wyłączeniem odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego).

Nie można otrzymać rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego również kiedy:

  • sąd pozbawił wnioskodawcy władzy rodzicielskiej albo ją ograniczył przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej,
  • długotrwale wnioskodawca zaprzestał wychowywania dzieci.
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie wtedy, gdy w trakcie jego pobierania mieszka się w Polsce.

Jaka jest wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego w 2022?

Jeśli nie pobiera się emerytury ani renty, rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje w wysokości najniższej emerytury. Od 1 marca 2022 r. wynosi ona 1338,44 zł i jest co roku waloryzowana.

W przypadku pobierania emerytury lub renty w wysokości niższej niż najniższa emerytura, to rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie dopełnieniem do najniższej emerytury. Oznacza to, że kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego będzie równa różnicy pomiędzy najniższą emeryturą a wysokością pobieranej emerytury albo renty.

Ważne: Wysokość świadczenia po waloryzacji nie może być wyższa od najniższej emerytury. Jeśli otrzyma się świadczenie w wysokości dopełnienia do najniższej emerytury, to suma rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego i emerytury albo renty, którą pobiera się, nie może być wyższa od najniższej emerytury.

Do świadczenia nie przysługują żadne dodatki.

Zasady wypłacania świadczenia

Wypłata świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym prezes ZUS/KRUS wydał decyzję, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym osiągnęło się powszechny wiek emerytalny tj. 60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni. Przyznanie prawa do świadczenia lub odmowa ma charakter uznaniowy. Przy pobieraniu rodzicielskiego świadczenia jest obowiązek powiadamiania ZUS/KRUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do tego świadczenia i jej wysokość. Takimi sytuacjami są np. podjęcie zatrudnienia, osiągnięcie dodatkowego dochodu, czy uzyskanie prawa do innego świadczenia. Ponowne uzyskanie prawa do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego następuje po spełnieniu wyżej wymienionych warunków.

 

Odwołania od decyzji

W przypadku kiedy nie zgadza się wnioskodawca z decyzją w sprawie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, ma prawo:

  • w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji zgłosić wniosek do prezesa ZUS/KRUS o ponowne rozpatrzenie sprawy,
  • w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji zgłosić skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem prezesa ZUS/KRUS.

Można złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie jeśli skarżący nie zgadza się z decyzją po ponownym rozpatrzeniu sprawy.

WAŻNE

Do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych składa się odwołanie, jeśli wnioskujący nie zgadza się z decyzją oddziału ZUS/KRUS w sprawie:

  • ponownego ustalenia wysokości rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
  • ustania prawa do tego świadczenia,
  • wypłaty tego świadczenia,
  • zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

Od decyzji przyznającej prawo do świadczenia oraz od decyzji odmawiającej prawa do przyznania świadczenia stronie przysługuje prawo do wniesienia wniosku do organu, który wydał decyzję, o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji określone w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

 

Podstawa prawna

  • Ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. 2019 poz.303, t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 419, 1621);
  • Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr 137 poz. 887, t. j. Dz. U. z 2021 poz. 423, 432, 619, 1621, 1834, 1981);
  • Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 1991 poz. 24, t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 266, 1535, 1621).
  • Ustawa z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – ustawa została podpisana 19 sierpnia 2021 roku (Dz. U. 2021 poz.1621)

 

Magdalena J. Tomczyk

 

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.