ATP i komórki szczoteczkowe – klucz do skuteczniejszej walki z Pseudomonas aeruginosa

Komórki szczoteczkowe, występujące w błonach śluzowych dróg oddechowych, odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Zespół pod kierownictwem prof. Gabrieli Krasteva-Christ z Uniwersytetu Kraju Saary odkrył, jak te komórki reagują na Pseudomonas aeruginosa – jeden z najczęstszych patogenów szpitalnych – i jak inicjują odpowiedź immunologiczną. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Nature Communications”.
Infekcje wywołane przez pałeczki ropy błękitnej Pseudomonas aeruginosa są szczególnie groźne dla pacjentów z mukowiscydozą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i osób z osłabionym układem odpornościowym. Do tej pory wiadomo było, że komórki szczoteczkowe uwalniają acetylocholinę, co aktywuje kaszel i wstępną odpowiedź nieswoistą. Teraz naukowcy wykazali, że odgrywają one także kluczową rolę w inicjowaniu swoistej (adaptacyjnej) odpowiedzi immunologicznej.
Badacze odkryli, że komórki szczoteczkowe uwalniają precyzyjnie określoną ilość adenozynotrifosforanu (ATP), który aktywuje komórki dendrytyczne. Te z kolei przekazują informacje o patogenie do węzłów chłonnych, gdzie organizm „uczy się” skutecznie zwalczać drobnoustrój. Co istotne, po zakończeniu odpowiedzi immunologicznej komórki szczoteczkowe zatrzymują wydzielanie ATP, co zapobiega niekontrolowanej reakcji zapalnej.
To odkrycie otwiera nowe możliwości terapeutyczne w leczeniu zakażeń płucnych. Regulacja aktywności kanałów jonowych, takich jak Trpm5 i Panx1, może potencjalnie pozwolić na kontrolowanie wydzielania ATP i acetylocholiny, co mogłoby pomóc w opanowaniu ciężkich infekcji płuc.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule na pulmonologiczny.pl.
Abdel Wadood, N., Hollenhorst, M.I., Elhawy, M.I. et al. Tracheal tuft cells release ATP and link innate to adaptive immunity in pneumonia. Nat Commun 16, 584 (2025). https://doi.org/10.1038/s41467-025-55936-5