3 stycznia 2025 r. w czasopiśmie Journal of Cystic Fibrosis opublikowano artykuł naukowy analizujący powiązania pomiędzy poziomem chlorków w pocie jako wskaźnikiem funkcji CFTR a wynikami klinicznymi u pacjentów z mukowiscydozą (CF) leczonych modulatorami CFTR. Badania prowadzone były przez zespół międzynarodowych naukowców, w tym prof. Dorotę Sands z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, Edith T. Zemanick z University of Colorado Anschutz Medical Campus oraz Edwarda F. McKone z University College Dublin. Projekt był wspierany przez Vertex Pharmaceuticals.
Metodologia badań
Badanie obejmowało analizę danych zebranych w ramach fazy 3 badań klinicznych dotyczących stosowania modulatorów CFTR, takich jak elexakaftor/tezakaftor/iwakaftor (ELX/TEZ/IVA). Analizowano poziom chlorków w pocie, który jest uznawany za kliniczny marker funkcji CFTR, oraz wyniki kliniczne obejmujące:
- Poprawę funkcji płuc ocenianą na podstawie wymuszonej objętości wydechowej w ciągu jednej sekundy (ppFEV1),
- Zmiany wskaźnika masy ciała (BMI),
- Częstość zaostrzeń płucnych,
- Wyniki w kwestionariuszu dotyczącym jakości życia pacjentów (CFQ-R).
Badania prowadzono na ponad 1300 uczestnikach z genotypami F508del/F508del lub F508del/minimalna funkcja (F/MF). Dodatkowo, wyniki uzyskane in vivo porównano z eksperymentami in vitro na ludzkich komórkach nabłonka oskrzelowego (HBE).
Wyniki
Wyniki badań wskazują na silną korelację pomiędzy poziomem chlorków w pocie a poprawą funkcji CFTR w komórkach HBE. U pacjentów z mukowiscydozą leczonych modulatorami CFTR zaobserwowano, że niższe wartości chlorków w pocie (<30 mmol/L) były związane z:
- Znaczną poprawą ppFEV1 (średnia poprawa o 15,65 punktu procentowego),
- Wyższymi wynikami w kwestionariuszu CFQ-R (20,85 punktu),
- Wzrostem BMI o 1,27 kg/m²,
- Redukcją częstości zaostrzeń płucnych.
Pacjenci osiągający poziomy chlorków w pocie poniżej 30 mmol/L mieli najlepsze wyniki kliniczne, natomiast u pacjentów z poziomami chlorków powyżej 80 mmol/L poprawa była ograniczona.
Znaczenie wyników
Z perspektywy klinicznej badanie potwierdza, że obniżenie poziomu chlorków w pocie jest wskaźnikiem skuteczności terapii modulatorami CFTR. Uzyskanie poziomu chlorków poniżej 30 mmol/L może oznaczać przywrócenie funkcji CFTR do poziomu zbliżonego do normy, co przekłada się na znaczącą poprawę jakości życia pacjentów.
Autorzy wskazują na potencjalne ograniczenia, takie jak możliwość występowania efektu „sufitu” w przypadku pacjentów z zaawansowanymi zmianami strukturalnymi płuc. Wyniki te sugerują, że dalsze badania powinny skoncentrować się na opracowaniu bardziej wrażliwych miar skuteczności terapii.
Źródło: Journal of Cystic Fibrosis
DOI: 10.1016/j.jcf.2024.12.006
