W czasopiśmie American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine opublikowane nowe, przedkliniczne wyniki badań terapii SPX-101 firmy biotechnologicznej Spyryx Biosciences. Zmodyfikowane genetycznie myszy w warunkach laboratoryjnych, przyjmujące preparat SPX-101 żyły znacznie dłużej. Lek skutecznie usuwał śluz i nawilżał drogi oddechowe u myszy. Podobnego efektu naukowcy spodziewają się u chorych na mukowiscydozę i to niezależnie od mutacji genu CFTR.
W drogach oddechowych ruch rzęsek przesuwa śluz z szybkością od 2 do 10 mm na minutę. W prawidłowych warunkach białko „dyneina” umożliwia rzęskom skoordynowany ruch, który odbywa się w cieczy. Jeżeli ta ciecz, staje się zbyt gęsta i lepka, dochodzi do zatrzymania ruchu rzęsek i problemów z odprowadzaniem śluzu. Taki gęsty, zalegający śluz staje się pożywką dla bakterii i grzybów co w konsekwencji prowadzi do zaostrzeń i stanów zapalnych.
W mukowiscydozie powodem wytwarzania śluzu o nieprawidłowej konsystencji jest upośledzenie transportu jonów chlorkowych w kanale CFTR. Takie uszkodzenie skutkuje zmianą uwodnienia śluzu, który staje się gęstszy. Przemieszczanie się wody w organizmie jest bowiem zależne przede wszystkim od zjawiska osmozy – woda przedostaje się tam, gdzie wzrasta stężenie jonów. W wyniku mutacji białka CFTR i uszkodzenia lub całkowitego zatrzymania działania kanału chlorkowego, do „wnętrza płuc”/do śluzu nie przedostają się jony chlorkowe i woda (jest zbyt niskie stężenie chlorków, żeby woda wędrowała „do śluzu”).
Oprócz kanałów chlorkowych, w organizmie występują też kanały sodowe ENaC. W uproszczeniu kanały sodowe absorbują (pochłaniają) jony sodowe i wodę. Z nieznanych przyczyn w mukowiscydozie dochodzi do nadaktywności tych kanałów w płucach. Z płuc do komórek w zbyt dużych ilościach transportowane są jony sodowe, co prowadzi do odwrócenia kierunku osmozy i transportu wody z płuc (śluzu) co w konsekwencji prowadzi do zagęszczenia śluzu.
Przez usunięcie ENaC z powierzchni komórek płuc SPX-101 hamuje absorpcję sodu i zwiększa ilość wody, co w konsekwencji prowadzi do lepszego transportu śluzu w drogach oddechowych.
Lek SPX-101 opracowany przez Spyryx Biosciences pochodzi z naturalnego białka (SPLUNC1). Naśladuje funkcjonowanie naturalnych białek po przez wiązanie i zakłócanie normalnej aktywności kanałów ENaC.
Mechanizm działania SPX-101 jest niezależny od mutacji genetycznych, które powodują mukowiscydozę, dzięki czemu potencjalna terapia będzie w przyszłości dostępna dla wszystkich chorych na mukowiscydozę.
Białko SPLUNC1 i jego pochodne, takie jak SPX-101 to wielka nadzieja chorych na mukowiscydozę na całym świecie.
